Sprash Dhatu
स्पृश धातु (छूना, to touch): स्पृश धातु तुदादिगण धातु शब्द है। अतः Sprash Dhatu के Dhatu Roop की तरह स्पृश जैसे सभी तुदादिगण धातु के धातु रूप (
Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है,
संस्कृत व्याकरण में स्पृश धातु रूप का अति महत्व है।
स्पृश धातु का गण (Conjugation): तुदादिगण, षष्ठं गण - Sixth Conjugation
स्पृश का अर्थ: स्पृश का अर्थ
छूना, to touch होता है।
स्पृश के धातु रूप (Dhatu Roop of Sprash) - परस्मैपदी
स्पृश धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में स्पृश धातु रूप (Sprash Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।
1. लट् लकार स्पृश धातु - वर्तमान काल
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्पृशति |
स्पृशतः |
स्पृशन्ति |
मध्यम पुरुष |
स्पृशसि |
स्पृशथः |
स्पृशथ |
उत्तम पुरुष |
स्पृशामि |
स्पृशावः |
स्पृशामः |
2. लिट् लकार स्पृश धातु - Past Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
पस्पर्श |
पस्पृशतुः |
पस्पृशुः |
मध्यम पुरुष |
पस्पर्शिथ |
पस्पृशथुः |
पस्पृश |
उत्तम पुरुष |
पस्पर्श |
पस्पृशिव |
पस्पृशिम |
3. लुट् लकार स्पृश धातु - First Future Tense or Periphrastic
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्प्रष्टा/स्पर्ष्टा |
स्प्रष्टारौ/स्पर्ष्टारौ |
स्प्रष्टारः/स्पर्ष्टारः |
मध्यम पुरुष |
स्प्रष्टासि/स्पर्ष्टासि |
स्प्रष्टास्थः/स्पर्ष्टास्थः |
स्प्रष्टास्थ/स्पर्ष्टास्थ |
उत्तम पुरुष |
स्प्रष्टास्मि/स्पर्ष्टास्मि |
स्प्रष्टास्वः/स्पर्ष्टास्वः |
स्प्रष्टास्मः/स्पर्ष्टास्मः |
4. लृट् लकार स्पृश धातु - भविष्यत्, Second Future Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्प्रक्ष्यति/स्पर्क्ष्यति |
स्प्रक्ष्यतः/स्पर्क्ष्यतः |
स्प्रक्ष्यन्ति/स्पर्क्ष्यन्ति |
मध्यम पुरुष |
स्प्रक्ष्यसि/स्पर्क्ष्यसि |
स्प्रक्ष्यथः/स्पर्क्ष्यथः |
स्प्रक्ष्यथ/स्पर्क्ष्यथ |
उत्तम पुरुष |
स्प्रक्ष्यामि/स्पर्क्ष्यामि |
स्प्रक्ष्यावः/स्पर्क्ष्यावः |
स्प्रक्ष्यामः/स्पर्क्ष्यामः |
5. लोट् लकार स्पृश धातु - अनुज्ञा, Imperative Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्पृशतात्/स्पृशतु |
स्पृशताम् |
स्पृशन्तु |
मध्यम पुरुष |
स्पृश/स्पृशतात् |
स्पृशतम् |
स्पृशत |
उत्तम पुरुष |
स्पृशानि |
स्पृशाव |
स्पृशाम |
6. लङ् लकार स्पृश धातु - भूतकाल, Past Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अस्पृशत् |
अस्पृशताम् |
अस्पृशन् |
मध्यम पुरुष |
अस्पृशः |
अस्पृशतम् |
अस्पृशत |
उत्तम पुरुष |
अस्पृशम् |
अस्पृशाव |
अस्पृशाम |
7. विधिलिङ् लकार स्पृश धातु - चाहिए के अर्थ में, Potential Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्पृशेत् |
स्पृशेताम् |
स्पृशेयुः |
मध्यम पुरुष |
स्पृशेः |
स्पृशेतम् |
स्पृशेत |
उत्तम पुरुष |
स्पृशेयम् |
स्पृशेव |
स्पृशेम |
8. आशीर्लिङ् लकार स्पृश धातु - आशीर्वाद देना, Benedictive Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
स्पृश्यात् |
स्पृश्यास्ताम् |
स्पृश्यासुः |
मध्यम पुरुष |
स्पृश्याः |
स्पृश्यास्तम् |
स्पृश्यास्त |
उत्तम पुरुष |
स्पृश्यासम् |
स्पृश्याव |
स्पृश्याम |
9. लुङ् लकार स्पृश धातु - Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अस्पार्क्षीत्/अस्पृक्षत्/अस्प्राक्षीत् |
अस्पार्ष्टाम्/अस्पृक्षताम्/अस्प्राष्टाम् |
अस्पार्क्षुः/अस्पृक्षन्/अस्प्राक्षुः |
मध्यम पुरुष |
अस्पार्क्षीः/अस्पृक्षः/अस्प्राक्षीः |
अस्पार्ष्टम्/अस्पृक्षतम्/अस्प्राष्टम् |
अस्पार्ष्ट/अस्पृक्ष/अस्प्राष्ट |
उत्तम पुरुष |
अस्पार्क्षम्/अस्पृक्षम्/अस्प्राषम् |
अस्पार्क्ष्व/अस्पृक्षाव/अस्प्राष्व |
अस्पार्क्ष्म/अस्पृक्षाम/अस्प्राष्म |
10. लृङ् लकार स्पृश धातु - हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अस्पर्क्ष्यत्/अस्प्रक्ष्यत् |
अस्पर्क्ष्यताम्/अस्प्रक्ष्यताम् |
अस्पर्क्ष्यन्/अस्प्रक्ष्यन् |
मध्यम पुरुष |
अस्पर्क्ष्यः/अस्प्रक्ष्यः |
अस्पर्क्ष्यतम्/अस्प्रक्ष्यतम् |
अस्पर्क्ष्यत/अस्प्रक्ष्यत |
उत्तम पुरुष |
अस्पर्क्ष्यम्/अस्प्रक्ष्यम् |
अस्पर्क्ष्याव/अस्प्रक्ष्याव |
अस्पर्क्ष्याम/अस्प्रक्ष्याम |
संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।
- Home
-
Study
-
संस्कृत
-
सार्थक शब्द
-
तिड्न्त प्रकरण
-
स्पृश धातु रूप