Sham Dhatu
शम् धातु (शान्त होना, to be calm, to stop): शम् धातु दिवादिगण धातु शब्द है। अतः Sham Dhatu के Dhatu Roop की तरह शम् जैसे सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप (
Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है,
संस्कृत व्याकरण में शम् धातु रूप का अति महत्व है।
शम् धातु का गण (Conjugation): दिवादिगण चतुर्थ गण - Fourth Conjugation
शम् का अर्थ: शम् का अर्थ
शान्त होना, to be calm, to stop होता है।
शम् के धातु रूप (Dhatu Roop of Sham) - परस्मैपदी
शम् धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में शम् धातु रूप (Sham Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।
1. लट् लकार शम् धातु - वर्तमान काल
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शाम्यति |
शाम्यतः |
शाम्यन्ति |
मध्यम पुरुष |
शाम्यसि |
शाम्यथः |
शाम्यथ |
उत्तम पुरुष |
शाम्यामि |
शाम्यावः |
शाम्यामः |
2. लिट् लकार शम् धातु - Past Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शशाम |
शेमतुः |
शेमुः |
मध्यम पुरुष |
शेमिथ |
शेमथुः |
शेम |
उत्तम पुरुष |
शशम/शशाम |
शेमिव |
शेमिम |
3. लुट् लकार शम् धातु - First Future Tense or Periphrastic
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शमिता |
शमितारौ |
शमितारः |
मध्यम पुरुष |
शमितासि |
शमितास्थः |
शमितास्थ |
उत्तम पुरुष |
शमितास्मि |
शमितास्वः |
शमितास्मः |
4. लृट् लकार शम् धातु - भविष्यत्, Second Future Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शमिष्यति |
शमिष्यतः |
शमिष्यन्ति |
मध्यम पुरुष |
शमिष्यसि |
शमिष्यथः |
शमिष्यथ |
उत्तम पुरुष |
शमिष्यामि |
शमिष्यावः |
शमिष्यामः |
5. लोट् लकार शम् धातु - अनुज्ञा, Imperative Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शाम्यतु/शाम्यतात् |
शाम्यताम् |
शाम्यन्तु |
मध्यम पुरुष |
शाम्य/शाम्यतात् |
शाम्यतम् |
शाम्यत |
उत्तम पुरुष |
शाम्यानि |
शाम्याव |
शाम्याम |
6. लङ् लकार शम् धातु - भूतकाल, Past Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अशाम्यत् |
अशाम्यताम् |
अशाम्यन् |
मध्यम पुरुष |
अशाम्यः |
अशाम्यतम् |
अशाम्यत |
उत्तम पुरुष |
अशाम्यम् |
अशाम्याव |
अशाम्याम |
7. विधिलिङ् लकार शम् धातु - चाहिए के अर्थ में, Potential Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शाम्येत् |
शाम्येताम् |
शाम्येयुः |
मध्यम पुरुष |
शाम्येः |
शाम्येतम् |
शाम्येत |
उत्तम पुरुष |
शाम्येयम् |
शाम्येव |
शाम्येम |
8. आशीर्लिङ् लकार शम् धातु - आशीर्वाद देना, Benedictive Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
शम्यात् |
शम्यास्ताम् |
शम्यासुः |
मध्यम पुरुष |
शम्याः |
शम्यास्तम् |
शम्यास्त |
उत्तम पुरुष |
शम्यासम् |
शम्यास्व |
शम्यास्म |
9. लुङ् लकार शम् धातु - Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अशमत् |
अशमताम् |
अशमन् |
मध्यम पुरुष |
अशमः |
अमशतम् |
अशमत |
उत्तम पुरुष |
अशमम् |
अशमाव |
अशमाम |
10. लृङ् लकार शम् धातु - हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अशमिष्यत्/अशमिष्यः |
अशमिष्यताम् |
अशमिष्यन् |
मध्यम पुरुष |
अशमिष्यम् |
अशमिष्यतम् |
अशमिष्यत |
उत्तम पुरुष |
अशमिष्यम् |
अशमिष्याव |
अशमिष्याम |
संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।
- Home
-
Study
-
संस्कृत
-
सार्थक शब्द
-
तिड्न्त प्रकरण
-
शम् धातु रूप