Nrat Dhatu
नृत् धातु (नाचना, to dance): नृत् धातु दिवादिगण धातु शब्द है। अतः Nrat Dhatu के Dhatu Roop की तरह नृत् जैसे सभी दिवादिगण धातु के धातु रूप (
Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है,
संस्कृत व्याकरण में नृत् धातु रूप का अति महत्व है।
नृत् धातु का गण (Conjugation): दिवादिगण चतुर्थ गण - Fourth Conjugation
नृत् का अर्थ: नृत् का अर्थ
नाचना, to dance होता है।
नृत् के धातु रूप (Dhatu Roop of Nrat) - परस्मैपदी
नृत् धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में नृत् धातु रूप (Nrat Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।
1. लट् लकार नृत् धातु - वर्तमान काल
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नृत्यति |
नृत्यतः |
नृत्यन्ति |
मध्यम पुरुष |
नृत्यसि |
नृत्यथः |
नृत्यथ |
उत्तम पुरुष |
नृत्यामि |
नृत्यावः |
नृत्यामः |
2. लिट् लकार नृत् धातु - Past Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
ननर्त |
ननृततुः |
ननृतुः |
मध्यम पुरुष |
ननर्तिथ |
ननृतथुः |
ननृत |
उत्तम पुरुष |
ननर्त |
ननृतिव |
ननृतिम |
3. लुट् लकार नृत् धातु - First Future Tense or Periphrastic
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नर्तिता |
नर्तितारौ |
नर्तितारः |
मध्यम पुरुष |
नर्तितासि |
नर्तितास्थः |
नर्तितास्थ |
उत्तम पुरुष |
नर्तितास्मि |
नर्तितास्वः |
नर्तितास्मः |
4. लृट् लकार नृत् धातु - भविष्यत्, Second Future Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नर्त्स्यति/नर्तिष्यति |
नर्त्स्यतः/नर्तिष्यतः |
नर्त्स्यन्ति/नर्तिष्यन्ति |
मध्यम पुरुष |
नर्त्स्यसि/नर्तिष्यसि |
नर्त्स्यथः/नर्तिष्यथः |
नर्त्स्यथ/नर्तिष्यथ |
उत्तम पुरुष |
नर्त्स्यामि/नर्तिष्यामि |
नर्त्स्यावः/नर्तिष्यावः |
नर्त्स्यामः/नर्तिष्यामः |
5. लोट् लकार नृत् धातु - अनुज्ञा, Imperative Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नृत्यतु/नृत्यतात् |
नृत्यताम् |
नृत्यन्तु |
मध्यम पुरुष |
नृत्य/नृत्यतात् |
नृत्यतम् |
नृत्यत |
उत्तम पुरुष |
नृत्यानि |
नृत्याव |
नृत्याम |
6. लङ् लकार नृत् धातु - भूतकाल, Past Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अनृत्यत् |
अनृत्यताम् |
अनृत्यन् |
मध्यम पुरुष |
अनृत्यः |
अनृत्यतम् |
अनृत्यत |
उत्तम पुरुष |
अनृत्यम् |
अनृत्याव |
अनृत्याम |
7. विधिलिङ् लकार नृत् धातु - चाहिए के अर्थ में, Potential Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नृत्येत् |
नृत्येताम् |
नृत्येयुः |
मध्यम पुरुष |
नृत्येः |
नृत्येतम् |
नृत्येत |
उत्तम पुरुष |
नृत्येयम् |
नृत्येव |
नृत्येम |
8. आशीर्लिङ् लकार नृत् धातु - आशीर्वाद देना, Benedictive Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
नृत्यात् |
नृत्यास्ताम् |
नृत्यासुः |
मध्यम पुरुष |
नृत्याः |
नृत्यास्तम् |
नृत्यास्त |
उत्तम पुरुष |
नृत्यासम् |
नृत्यास्व |
नृत्यास्म |
9. लुङ् लकार नृत् धातु - Perfect Tense
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अनर्तीत् |
अनर्तिष्टाम् |
अनर्तिषुः |
मध्यम पुरुष |
अनर्तीः |
अनर्तिष्टम् |
अनर्तिष्ट |
उत्तम पुरुष |
अनर्तिषम् |
अनर्तिष्व |
अनर्तिष्म |
10. लृङ् लकार नृत् धातु - हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood
पुरुष |
एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
प्रथम पुरुष |
अनर्तिष्यत्/अनर्त्स्यत् |
अनर्तिष्यताम्/अनर्त्स्यताम् |
अनर्तिष्यन्/अनर्त्स्यन् |
मध्यम पुरुष |
अनर्तिष्यः/अनर्त्स्यः |
अनर्तिष्यतम्/अनर्त्स्यतम् |
अनर्तिष्यत/अनर्त्स्यत |
उत्तम पुरुष |
अनर्तिष्यम्/अनर्त्स्यम् |
अनर्तिष्याव/अनर्त्स्याव |
अनर्तिष्याम/अनर्त्स्याम |
संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए
Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए
Nam Dhatu Roop पर जायें।
- Home
-
Study
-
संस्कृत
-
सार्थक शब्द
-
तिड्न्त प्रकरण
-
नृत् धातु रूप