चल् (चलना) धातु के रूप – Chal Dhatu Roop – संस्कृत

Chal Dhatu

चल् धातु (चलना, to walk): चल् धातु भ्वादिगणीय धातु शब्द है। अतः Chal Dhatu के Dhatu Roop की तरह चल् जैसे सभी भ्वादिगणीय धातु के धातु रूप (Dhatu Roop) इसी प्रकार बनाते है।

चल् धातु का गण (Conjugation): भ्वादिगण (प्रथम गण – First Conjugation)

चल् का अर्थ: चल् का अर्थ चलना, to walk होता है।

चल् के धातु रूप (Dhatu Roop of Chal) – परस्मैपदी

चल् धातु के धातु रूप संस्कृत में सभी लकारों, पुरुष एवं तीनों वचन में चल् धातु रूप (Chal Dhatu Roop) नीचे दिये गये हैं।

1. लट् लकार (वर्तमान काल)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चलति चलतः चलन्ति
मध्यम पुरुष चलसि चलथः चलथ
उत्तम पुरुष चलामि चलावः चलामः

2. लिट् लकार (Past Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चचाल चेलतुः चेलुः
मध्यम पुरुष चेलिथ चेलथुः चेल
उत्तम पुरुष चचल/चचाल चेलिव चेलिम

3. लुट् लकार (First Future Tense or Periphrastic)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चलिता चलितारौ चलितारः
मध्यम पुरुष चलितासि चलितास्थः चलितास्थ
उत्तम पुरुष चलितास्मि चलितास्वः चलितास्मः

4. लृट् लकार (भविष्यत्, Second Future Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चलिष्यति चलिष्यतः चलिष्यन्ति
मध्यम पुरुष चलिष्यसि चलिष्यथः चलिष्यथ
उत्तम पुरुष चलिष्यामि चलिष्यावः चलिष्यामः

5. लोट् लकार (अनुज्ञा, Imperative Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चलतात्/चलतु चलताम् चलन्तु
मध्यम पुरुष चल/चलतात् चलतम् चलत
उत्तम पुरुष चलानि चलाव चलाम

6. लङ् लकार (भूतकाल, Past Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचलत् अचलताम् अचलन्
मध्यम पुरुष अचलः अचलतम् अचलत
उत्तम पुरुष अचलम् अचलाव अचलाम

7. विधिलिङ् लकार (चाहिए के अर्थ में, Potential Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चलेत् चलेताम् चलेयुः
मध्यम पुरुष चलेः चलेतम् चलेत
उत्तम पुरुष चलेयम् चलेव चलेम

8. आशीर्लिङ् लकार (आशीर्वाद देना, Benedictive Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष चल्यात् चल्यास्ताम् चल्यासुः
मध्यम पुरुष चल्याः चल्यास्तम् चल्यास्त
उत्तम पुरुष चल्यासम् चल्यास्व चल्यास्म

9. लुङ् लकार (Perfect Tense)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचालीत् अचालिष्टाम् अचालिषुः
मध्यम पुरुष अचालीः अचालिष्टम् अचालिष्ट
उत्तम पुरुष अचालिषम् अचालिष्व अचालिष्म

10. लृङ् लकार (हेतुहेतुमद्भूत, Conditional Mood)

पुरुष एकवचन द्विवचन बहुवचन
प्रथम पुरुष अचलिष्यत् अचलिष्यताम् अचलिष्यन्
मध्यम पुरुष अचलिष्यः अचलिष्यतम् अचलिष्यत
उत्तम पुरुष अचलिष्यम् अचलिष्याव अचलिष्याम

संस्कृत में शब्द रूप देखने के लिए Shabd Roop पर क्लिक करें और नाम धातु रूप देखने के लिए Nam Dhatu Roop पर जायें।